Nếu bạn từng thử qua các công cụ tạo hình ảnh bằng trí tuệ nhân tạo (AI) như Midjourney, Stable Diffusion hay DALL·E 3, có lẽ bạn đã gặp tình huống: Tôi viết prompt rất kỹ, nhưng hình ảnh lại không như ý muốn.
Đừng lo lắng. Tôi sẽ giúp bạn trở thành bậc thầy về prompt engineering chỉ trong vài phút đọc bài viết này – một kỹ năng quan trọng giúp bạn khai thác tối đa sức mạnh của các công cụ AI đó.
Prompt Engineering Là Gì?
Prompt Engineering chính xác là nghệ thuật đưa ra các yêu cầu sâu sắc cho AI để nó tạo ra kết quả lý tưởng. Nghĩ nó giống như nấu ăn vậy, một bên là làm bánh từ gói (box cake), và bên kia là tự làm bánh từ nguyên liệu của riêng bạn. Cả hai đều tạo ra bánh, nhưng nếu bạn tự làm mọi thứ từ đầu, kết quả sẽ có chất lượng cao hơn.
Điều này không chỉ dừng lại ở việc nhập một câu đơn giản như “chó ngồi bên hồ”. Nếu bạn muốn bức ảnh có hồn hơn, hãy cân nhắc về chi tiết, cảm xúc mà bạn muốn truyền tải và mọi yếu tố khác. Đó là lý do prompt engineering giúp xác định chính xác các yếu tố nhỏ nhất để AI tạo ra hình ảnh chính xác theo ý muốn.
Bắt Đầu Với Câu Chuyện Về Sammy Chú Chó
Để giải thích cụ thể hơn về cách làm, tôi sẽ cùng các bạn tạo hình ảnh của Sammy, chú chó của tôi. Mục tiêu của chúng ta là tạo ra một bức ảnh cho trang web bán đồ cắm trại. Đầu tiên, tôi đã thử nhập đơn giản: “Chó ngồi bên hồ”, và đúng vậy, AI đã trả về một bức ảnh… nhưng chẳng có gì đặc biệt. Nó chỉ đơn giản là một chú chó, một cái hồ, và cảm giác chung chung.
Nhưng AI có thể làm tốt hơn rất nhiều. Khi bạn biết thêm các yếu tố cần như ánh sáng, phong cách, cảm xúc, góc chụp, bạn sẽ thấy nó tạo ra điều kỳ diệu.
Hình Ảnh Đầu Tiên: “Chó Ngồi Bên Hồ”
Prompt ban đầu chỉ là một gói bánh đơn giản: “Chó ngồi bên hồ”. Bức ảnh tôi thu được chỉ đơn giản là một con chó ngồi đó, nhưng nó không tạo cảm giác thoải mái hay yên bình mà một người muốn đi cắm trại cần có. Không có gì khiến khách hàng muốn được như chú chó đó—ngắm cảnh, thư giãn bên lửa trại.
Vậy làm sao để tăng chất lượng hình ảnh này? Đó là khi chi tiết trong prompt trở nên quan trọng.
Cách Tạo Prompt Tuyệt Đỉnh
Cụ Thể Là Chìa Khóa
Việc quan trọng nhất khi tạo prompt là cụ thể. Đừng chỉ đưa ra những từ chung chung. Mình cần cụ thể về từng chi tiết nhỏ như thế nào, từ con vật đến khung cảnh, từ dáng nằm của chú chó đến tâm trạng của nó.
Với hình ảnh của Sammy, tôi không muốn hình ảnh chỉ mô tả một cách hời hợt. Tôi cần một điều gì đó hơn thế – một cảm giác hòa mình với thiên nhiên. Vậy thì bắt đầu từ đâu?
- Chủ thể: là chú chó. Nhưng đừng chỉ nói là chó, hãy xác định giống loài và đặc điểm. Ví dụ, tôi chọn một chú Golden Retriever trung niên, vì những chú chó này nổi tiếng với sự thân thiện và dịu dàng.
- Hành động: Chú Sammy không chỉ ngồi bên hồ nữa. Hãy thêm một chút hành động tinh tế vào đó, chẳng hạn như “nằm lười biếng bên hồ, nhìn chim bay qua bầu trời”. Dù chú chó có thể không làm gì nhiều, nhưng việc miêu tả hành động giúp AI hiểu rõ hơn về cảnh.
- Ánh sáng: Đừng quên ánh sáng! “Hoàng hôn, ánh sáng vàng nhạt, nổi bật bởi lửa trại đang cháy” thêm phần yên bình cho toàn bộ khung cảnh.
Đấy là cách bạn có thể từ một prompt nông cạn biến nó thành một bức tranh có chiều sâu.
Lý Do Phải Rõ Ràng Trong Ý Định
Trước khi bắt đầu prompt, bạn cần biết rõ mục tiêu và cảm giác bạn muốn truyền tải. Nếu bạn không biết mình muốn gì, khả năng cao hình ảnh AI tạo ra sẽ giống như bức ảnh đầu tiên của tôi: một chú chó chẳng làm gì đặc biệt.
Với trang web bán đồ cắm trại, tôi cần khách hàng cảm thấy yên bình, muốn rời khỏi công việc để cắm trại. Bạn cảm thấy thế nào khi nhìn vào một bức ảnh như vậy? Thế là tôi thêm vào cảm giác “yên bình, nhẹ nhàng”, và mọi thứ bắt đầu rõ ràng hơn.
Hãy Mô Tả Chi Tiết Chủ Thể
Khi bạn đã xác định được mục tiêu, bước tiếp theo là mô tả chủ thể – trong trường hợp này là Sammy. Đừng chỉ nói là “Chó.”
Chú Sammy của chúng ta là một Golden Retriever trung niên, với bộ lông hơi xù, thân thiện, nằm thoải mái. Chính những chi tiết này sẽ giúp AI hiểu rõ hơn về nhân vật chính trong khung hình và tạo ra hình ảnh chính xác hơn.
Thậm chí, cảm xúc của chú chó cũng quan trọng. Bạn muốn sự yên bình, vậy hãy chọn những từ ngữ như “dễ chịu, bình yên, thư giãn” thay vì những từ như “năng động”.
Thêm Hành Động Để Tạo Sự Sống Động
Dù chú chó của chúng ta có thể không làm gì mạo hiểm, nhưng trong prompt, bạn cũng cần thể hiện chú đang tương tác với thế giới xung quanh. “Chờ đợi chủ người bên bếp lửa” là mô tả đơn giản nhưng tạo sự phong phú cho hình ảnh, hơn là chỉ chụp ảnh chó. Đây là cách bạn truyền tải hành động và tương tác giữa nhân vật chính và môi trường.
Ánh Sáng – Yếu Tố Thay Đổi Tâm Trạng Bức Ảnh
Ai lại quên ánh sáng? Nếu bạn muốn một hình ảnh đẹp, ánh sáng chính là yếu tố quan trọng. Ánh sáng của hoàng hôn tạo ra một không khí mềm mại, ấm áp, cực phù hợp với không gian cắm trại. Điều này làm cho hình ảnh trở nên cuốn hút và đầy cảm xúc hơn.
Đúng vậy, ánh sáng có thể thay đổi toàn bộ tâm trạng của bức ảnh. Một ánh đèn lửa trại soi rọi vào bộ lông của chú Golden Retriever tạo cảm giác ấm áp, yên bình giữa thiên nhiên. Bạn chắc chắn muốn thêm yếu tố này vào prompt của mình.
Lens Và Góc Chụp
Còn về góc nhìn? Nó quan trọng đến mức nào?
Hãy tưởng tượng bạn đang đứng ngay cạnh chú chó, nhìn thẳng vào nó, nhấn mạnh vào sự gần gũi, thân thiện – đây là khái niệm về “góc mắt”. Nhưng nếu bạn chọn góc chụp từ trên cao hoặc từ góc thấp, hình ảnh sẽ thay đổi toàn bộ không khí.
Với trường hợp camping, tôi chọn “góc mắt” để người xem cảm nhận rằng họ chính là người đang ngồi đó cùng với chú chó thân yêu của mình.
Còn về lens? Chiếc lens góc rộng sẽ giúp lấy được toàn bộ khung cảnh, từ hồ nước đến các chi tiết khác xung quanh, tạo không khí khám phá. Một chiếc fisheye lens cũng cho ra kết quả thú vị hơn rất nhiều nhưng đừng quá lạm dụng.
Chất Lượng Ảnh – Tỷ Lệ Khung Hình Và Độ Phân Giải
Khi viết prompt, đừng quên thêm tỷ lệ khung hình (aspect ratio) và độ phân giải. Đây là điều giúp ảnh của bạn không bị vỡ khi sử dụng trên web hoặc in ấn. Nếu bạn cần ảnh cover trang web, tỷ lệ 16:9 có thể sẽ rất phù hợp. Tương tự, độ phân giải cao sẽ mang lại chất lượng ảnh sắc nét hơn.
Trong Midjourney, đầu tiên ảnh sẽ được tạo ra với phân giải thấp, và bạn có thể nâng cấp nó lên đến phân giải cao hơn để có được hình ảnh vô cùng chi tiết.
Các Công Cụ Hỗ Trợ Tối Ưu Prompts
Bạn có thể đã nghe về những công cụ như DALL·E 3, Stable Diffusion hay Midjourney. Mỗi công cụ có những điểm mạnh riêng, nhưng hiểu rõ cách sử dụng chúng sẽ giúp tiết kiệm thời gian – và đạt kết quả tối ưu.
Bạn cũng có thể sử dụng các công cụ như ChatGPT hoặc Google Gemini để cải thiện prompt. Chỉ cần nói với chúng rằng bạn cần chúng đóng vai trò là chuyên gia prompt, chúng sẽ tự động đưa ra các tùy chọn chi tiết hơn cho bạn.
Ví dụ, tôi đã yêu cầu ChatGPT tạo ra một prompt, và kết quả rất ấn tượng. “Chó trung niên nằm lười biếng bên hồ, với lửa trại bập bùng dưới ánh hoàng hôn”. Việc này đã giúp tôi tiết kiệm rất nhiều thời gian.
Ngoài ra, bạn còn có thể tham khảo thư viện Lexica, nơi bạn có thể tìm ngay những hình ảnh đã được tạo, lấy ý tưởng và học từ prompt cụ thể mà người khác đã sử dụng. Đây là một cách học chóng vánh nhưng cực kỳ hiệu quả nếu bạn muốn tìm nguồn cảm hứng mới.
Tối Ưu Hóa Sản Phẩm Cuối Cùng Với Các Kỹ Thuật Nâng Cao
Một khi bạn đã thành thạo với các phần cơ bản, có lẽ bạn sẽ muốn làm quen với các phần nâng cao như negative prompts (prompt tiêu cực), trọng số prompt, và seed number.
- Negative prompts giúp bạn nói cho AI biết điều gì bạn không muốn trong bức ảnh. Ví dụ, nếu bạn không muốn bức ảnh bị tối hay mang cảm giác buồn bã, bạn có thể thêm từ “ảm đạm” vào negative prompt. AI sẽ hạn chế tạo ra những điểm không mong muốn và tập trung vào phần bạn muốn.
- Trọng số prompt điều chỉnh độ bám sát của AI với yêu cầu của bạn. Trọng số càng cao thì AI càng bám sát, nhưng nếu trọng số quá thấp thì kết quả có thể không chính xác hoặc thiếu chi tiết.
- Seed number là một chuỗi số giúp giữ nguyên kết quả. Nó cho phép bạn tạo ra vô vàn biến thể từ cùng một prompt mà không mất quá nhiều công sức chỉnh sửa.
Một kỹ thuật khác nữa là sử dụng dấu gạch ngang (-) và dấu ngoặc trong prompt. Nó giúp AI đọc chính xác các yêu cầu của bạn và phân biệt rõ giữa các yếu tố khác nhau – chẳng hạn “hoàng hôn vàng rạng ngời – không gian yên bình ở hồ”.
Trở Thành Bậc Thầy Về Prompt – So Sánh Các Kết Quả
Cuối cùng, hãy so sánh lại bức ảnh lúc đầu và bức ảnh với prompt chi tiết. Bạn sẽ thấy sự khác biệt rõ rệt giữa một prompt sơ sài và một prompt chi tiết với đầy đủ yếu tố như ánh sáng, phong cách, cảm xúc và hành động.
Kết quả cuối cùng chắc chắn sẽ làm bạn hài lòng hơn rất nhiều so với việc chỉ nhập một câu lệnh đơn giản như lúc đầu.
Kết Luận
Qua bài viết này, tôi muốn nhấn mạnh rằng kỹ năng prompt engineering không phải là điều gì quá phức tạp, mà nó cần sự hiểu biết và kỹ lưỡng. Bạn hoàn toàn có thể cải thiện các prompt của mình bằng cách dành thêm thời gian để hiểu rõ về ánh sáng, phong cách và các yếu tố nhỏ khác mà có thể rất dễ bị bỏ qua.
Hãy tiếp tục thử nghiệm với các prompt và bạn sẽ dần dần kiểm soát được các công cụ AI mạnh mẽ này. Và nhớ kiểm tra các công cụ hỗ trợ như Lexica hay sử dụng trợ lý AI như ChatGPT nếu bạn thấy bế tắc.
Giờ thì đã đến lúc bạn tự sáng tạo ra hình ảnh của mình. Hãy tự tin bước vào thế giới của prompt engineering và để AI làm phần còn lại!