Có một quan niệm rất phổ biến mà chắc bạn cũng từng nghe: “Nghe chửi thì mới khôn lên được.” Nhưng liệu điều đó có thực sự đúng? Trong cuộc sống và công việc, chúng ta có những lúc phải lắng nghe những góp ý, thậm chí là lời quát mắng.
Tuy nhiên, cách mà những lời nói đó được truyền đạt sẽ tạo ra sự khác biệt lớn. Trong bài viết này, chúng ta cùng tìm hiểu lý do vì sao việc la mắng không giúp ích mà còn gây hại, và làm thế nào để truyền đạt góp ý hiệu quả hơn.
Khi Bị Chửi, Cơ Thể Phản Ứng Như Thế Nào?
Bạn có biết rằng mỗi khi bị quát mắng, cơ thể chúng ta thực sự phải chịu một áp lực lớn? Khi tức giận hay buồn bực, não bộ sẽ giải phóng các chất gây hại, ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương, hệ miễn dịch, và thậm chí cả các cơ quan như gan hay dạ dày. Những tác động này không hề nhỏ. Thay vì cảm giác khôn lên, người bị chửi thường cảm thấy uất ức, tư duy trở nên kém linh hoạt, và sức khỏe tâm lý lẫn thể chất bị tổn thương trầm trọng.
Thí nghiệm thú vị với hai cái cây – một cái cây bị chửi mỗi ngày và một cái được khen ngợi – đã cho thấy rằng cây bị chửi héo úa và chết nhanh hơn, trong khi cây được khích lệ phát triển mạnh mẽ. Nếu một cái cây, vốn không có cảm xúc, cũng chịu ảnh hưởng như vậy, thì con người chúng ta sẽ ra sao?
Chửi Mắng Có Thực Sự Làm Người Khác Tiến Bộ?
Không ai cảm thấy vui vẻ khi bị chửi. Thậm chí, đôi khi người bị la mắng sẽ biểu lộ vẻ ngoài bình thản, nhưng bên trong lại chứa đầy sự khó chịu. Những tổn thương tâm lý này sẽ dần dần ảnh hưởng tới sự sáng tạo, thái độ tích cực, và khả năng giải quyết vấn đề. Nếu nhân viên bị chì chiết thường xuyên, hiệu quả công việc có thực sự tốt hơn? Hay chỉ tạo ra không khí tiêu cực trong đội nhóm?
Ở góc độ xã hội, một người hay la lối và coi thường người khác thường sẽ dần bị xa lánh. Khi gặp khó khăn, họ có thể không nhận được sự hỗ trợ từ người xung quanh. Chửi mắng người khác không khiến họ tiến bộ mà chỉ tạo thêm áp lực không cần thiết.
Văn Hóa Góp Ý Hiệu Quả
Vậy thay vì quát mắng, chúng ta nên góp ý như thế nào? Một phương pháp hiệu quả là tập trung vào các điểm tích cực trước khi chỉ ra các khuyết điểm. Đó không chỉ là cách giữ gìn lòng tự trọng cho người nhận góp ý mà còn giúp họ dễ dàng chấp nhận và sửa đổi hơn. Ví dụ, trong cuốn sách “Đắc Nhân Tâm”, tác giả gợi ý rằng trước khi chỉ trích, hãy bắt đầu bằng lời khen chân thành.
Thế nhưng, điều quan trọng là lời khen phải xuất phát từ lòng chân thật. Khen cho có, hay tâng bốc quá đà, sẽ chỉ làm mất đi giá trị của góp ý. Khi chỉ ra lỗi sai, hãy dùng lời nói nhẹ nhàng, tránh các từ ngữ nặng nề để không làm tổn thương người nghe.
Vai Trò Của Người Lãnh Đạo
Lãnh đạo không chỉ giỏi chuyên môn mà còn cần biết cách khơi dậy động lực cho nhân viên. Một người sếp biết cách động viên, tôn trọng nhân viên sẽ luôn xây dựng được một môi trường làm việc tích cực. Trong một không gian làm việc thân thiện, các cá nhân không chỉ làm việc hiệu quả mà còn sẵn sàng hỗ trợ lẫn nhau. Vì vậy, khi cần góp ý, sếp nên chọn cách nói riêng để tránh khiến nhân viên cảm thấy xấu hổ trước đồng nghiệp.
Nhiều công ty lớn như Google, Facebook hay Amazon đã chứng minh rằng việc xây dựng văn hóa công sở tích cực mang lại hiệu quả tuyệt vời. Họ đầu tư vào phúc lợi nhân viên, tạo môi trường làm việc thoải mái, từ đó thúc đẩy sự sáng tạo và năng suất.
Làm Gì Khi Bị Chỉ Trích?
Thực tế, bạn sẽ không thể tránh được hoàn toàn việc bị góp ý hoặc chỉ trích. Nhưng thay vì để những lời nói tiêu cực làm bạn nặng lòng, hãy cố gắng nhìn nhận một cách khách quan. Nếu đó là những lời góp ý từ sếp hay đồng nghiệp, hãy xem xét nó có hợp lý hay không và tìm cách chỉnh sửa. Nhưng nếu bạn cảm thấy những lời nói đó chỉ gây tổn thương và không mang tính xây dựng, hãy học cách bỏ qua.
Trong trường hợp môi trường làm việc quá độc hại, hãy cân nhắc đến việc thay đổi, tìm kiếm một nơi phù hợp hơn. “36 kế, chuồn là thượng sách” – đôi khi rời đi chính là cách bảo vệ sức khỏe tinh thần và thể chất của bạn.
Kết Luận
Quan niệm “nghe chửi thì mới khôn lên được” là một nhận thức sai lầm. Chỉ trích và xúc phạm không chỉ không giúp ích mà còn để lại hậu quả lâu dài cho cả sức khỏe và tinh thần của người nghe. Thay vào đó, việc góp ý nhẹ nhàng, chân thành sẽ là chìa khóa để xây dựng các mối quan hệ tốt đẹp và thúc đẩy sự phát triển cá nhân lẫn tập thể.
Mặc dù không tránh khỏi những lời nói khó nghe trong cuộc sống, nhưng cách chúng ta phản ứng với chúng sẽ quyết định rất nhiều về sự tiến bộ của bản thân. Hãy là người biết lắng nghe, chọn lọc và truyền đạt lời nói một cách có trách nhiệm. Điều đó không chỉ giúp bạn thăng tiến mà còn tạo nên những mối quan hệ bền vững và tích cực hơn trong công việc lẫn cuộc sống.
