Khi bước vào con đường kinh doanh, tôi đã mang theo những ước mơ lớn lao về sự tự do, giàu có và một cuộc sống đầy phong cách. Nhưng sau hơn một thập kỷ lăn lộn với công việc và vượt qua những thử thách không ngừng, tôi nhận ra rằng thực tế phức tạp hơn nhiều so với tưởng tượng ban đầu.
Trong bài viết này, tôi muốn chia sẻ với bạn những bài học mà mình đã trải qua, những ảo tưởng mà tôi đã mắc phải, và những sự thật mà mỗi người mới khởi nghiệp cần phải đối diện. Qua đó, hy vọng bạn có cái nhìn thực tế hơn về hành trình đầy gian nan nhưng cũng không kém phần thú vị này.
Ảo Tưởng Về Sự Tự Do Trong Kinh Doanh
Tự do là một trong những ảo tưởng lớn nhất mà người mới khởi nghiệp thường mắc phải. Nhiều bạn trẻ nghĩ rằng việc kinh doanh sẽ giúp họ thoát khỏi cuộc đua “9 giờ sáng đến 5 giờ chiều.” Nhưng thật sự, nếu kinh doanh mang lại sự tự do, người ta sẽ gọi nó là “freeness” chứ không phải là “business”.
Bời vì Business (kinh doanh) được cấu thành bởi từ Busy = Bận rộn.
Kinh doanh không phải là tự do, mà là sự bận rộn, là vòng luẩn quẩn từ sáng đến tối, hết ngày lại đêm.
Có lẽ nhiều bạn đã nghe câu đùa rằng nếu bạn ghét công việc từ 9 giờ sáng đến 5 giờ chiều, hãy thử khởi nghiệp để chuyển sang guồng quay từ 5 giờ sáng đến 9 giờ tối. Đó là vòng xoay không ngừng nghỉ, với từng phút giây tâm trí bạn đều xoay quanh công việc.
Tôi đã từng trải qua những năm tháng làm từ 5 giờ sáng đến tận 1 giờ sáng hôm sau. Ngay cả những lúc được nghỉ ngơi, tôi vẫn không thể ngừng nghĩ về cách cải tiến dịch vụ cho công ty mình.
Đừng lầm tưởng rằng tuyển nhân viên sẽ giúp bạn giảm tải công việc. Nếu nhân viên giỏi hơn bạn, thì họ không đời nào đi làm thuê cho bạn. Do đó, bạn chỉ có hai lựa chọn: tự mình làm tất cả hoặc bỏ ra rất nhiều thời gian để huấn luyện và giám sát họ hằng ngày.
Lời khuyên: Khởi nghiệp không phải là con đường dẫn đến sự tự do cá nhân, mà là một cuộc đấu tranh không ngừng nghỉ. Hãy chuẩn bị tinh thần cho những thách thức này.
Vậy tại sao tôi vẫn chọn khởi nghiệp, tại sao tôi vẫn chọn kinh doanh. Bởi vì đó là con đường của tôi, tôi có mục tiêu và ước mơ của mình. Tôi sẵn sàng đánh đổi để đạt được nó.
Ảo Tưởng Về Điều Hành Ổn Định
Một ngộ nhận khác thường thấy trong kinh doanh là suy nghĩ về điểm vận hành ổn định. Nhiều người cho rằng, khi doanh nghiệp đạt đến một mức độ nhất định, họ sẽ có thời gian để tận hưởng cuộc sống, dành thời gian cho gia đình. Nhưng thực tế là, điểm vận hành ổn định chỉ là một ảo ảnh không bao giờ đạt được.
Thị trường luôn biến động theo chu kỳ: tiềm năng, phát triển, bảo hòa, suy thoái. Trong mỗi giai đoạn, người chủ doanh nghiệp đều phải tất bật xử lý công việc. Khi thị trường tiềm năng, họ cần phát triển sản phẩm; khi phát triển, họ phải mở rộng thị trường; khi bảo hòa, họ phải tối ưu chi phí; và khi suy thoái họ lại vẫy vùng để tồn tại.
Quyền Lực Mơ Hồ Trong Kinh Doanh
Rất nhiều người mơ tưởng rằng làm chủ sẽ mang lại quyền lực, sự kính nể từ nhân viên. Họ tin rằng trở thành sếp nghĩa là có thể dễ dàng ra lệnh, đuổi việc, và kiểm soát mọi thứ. Nhưng thực tế ra sao? Khi là sếp phải biết tôn trọng nhân viên, tạo điều kiện để họ phát huy năng lực. Nếu không, bạn sẽ chỉ còn lại những nhân viên kém cỏi, làm việc cầm chừng, và rủi ro kinh doanh sẽ ngày càng cao.
Nhiều doanh nghiệp đã phải đối mặt với một vòng xoáy áp lực, không chỉ từ những cạnh tranh bên ngoài mà còn từ sự không ủng hộ từ nội bộ. Việc giữ vững tinh thần làm chủ mà không mất đi sự tôn trọng của nhân sự thực sự là một thách thức rất lớn mà mỗi người cần trải qua mới hiểu được.
Giấc Mơ Về Sự Giàu Có
Ông bà ta có câu “Phi thương bất phú,” tức làm kinh doanh thì sẽ giàu có. Điều này đúng với 10% doanh nghiệp tồn tại sau 10 năm hoạt động, nhưng phần còn lại không chỉ không giàu có mà còn rơi vào cảnh nợ nần.
Sự thật là, 90% doanh nghiệp sẽ thất bại trong vòng 10 năm hoạt động đầu tiên. Nhưng những câu chuyện thất bại này ít khi được chia sẻ vì chúng cay đắng hơn nhiều so với việc mất đi một công việc. Một người chủ doanh nghiệp thất bại không chỉ mất tiền, họ còn mất cả đứa con tinh thần, mất giấc mơ và lòng tin vào bản thân.
Khi khởi nghiệp, bạn có thể sẽ chỉ nghe những câu chuyện thành công sáng chói, nhưng ít ai biết được những gì xảy ra sau cánh gà của những công ty thất bại. Đằng sau mỗi hành trình thành công là hàng trăm thất bại im lặng, không được nói đến.
Lưu ý: Nếu bạn đang cân nhắc khởi nghiệp, hãy nhớ rằng cơ hội thành công rất mong manh. Chuẩn bị tâm lý cho những thất bại và thách thức phía trước.
Những Khó Khăn Từ Ngoài Vào Trong
Ngoài những khó khăn nội tại, kinh doanh tại Việt Nam còn đối mặt với những thử thách khác như tham nhũng và cạnh tranh không lành mạnh. Không ít người phải dựa vào các mối quan hệ để tồn tại, nếu không sẽ rất khó tiếp cận kênh bán hàng tốt và thị trường.
Nền kinh tế phát triển mù mờ với nhiều lỗ hổng pháp luật khiến cho doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn. Thậm chí, sự ra đời của AI và công nghệ đã thay đổi cách mà các doanh nghiệp vận hành. Trong bối cảnh hỗn loạn này, bất kỳ ai khởi nghiệp cũng cần một chiến lược thích ứng nếu muốn tồn tại.
Những Ảo Tưởng Lớn Về Khởi Nghiệp
Tổng kết lại, có bốn ảo tưởng lớn mà người mới khởi nghiệp nên nhận ra:
- Tự do: Kinh doanh không bản chất mang lại sự tự do mà còn cuốn bạn vào vòng xoáy bận rộn hơn bao giờ hết.
- Vận hành ổn định: Kinh doanh không bao giờ đạt được một điểm ổn định vì thị trường luôn biến động.
- Danh vọng và quyền lực: Làm chủ không đảm bảo bạn có sự kiểm soát hoặc quyền lực tuyệt đối. Mọi thứ luôn phức tạp hơn bạn nghĩ.
- Tiền bạc: Rất ít doanh nghiệp có thể thực sự thành công về mặt tài chính và tồn tại lâu dài.
Có thể nhiều bạn sau khi đọc đến đây sẽ cảm thấy nản lòng, nhưng đó là thực tế. Nếu chưa thật sự sẵn sàng về kiến thức và tư duy, tôi khuyên bạn hãy tập trung vào học và nghiên cứu thị trường trước khi bước vào con đường khởi nghiệp đầy chông gai.
Bạn có thể bắt đầu bằng cách làm việc trong một doanh nghiệp có sẵn, tích lũy kinh nghiệm trước khi tự ra riêng. Một lựa chọn tốt hiện nay là cách khởi nghiệp bên trong một tổ chức mà bạn đang làm việc – intrapreneurship. Đây là con đường vững chắc và ít rủi ro hơn nhiều so với việc khởi nghiệp từ khâu đầu tiên.
Tổng Kết
Khởi nghiệp luôn là một chặng đường chông gai đầy thử thách. Tự do, ổn định, danh vọng và giàu có đều chỉ là những ảo tưởng lầm tưởng khi ban đầu bước vào kinh doanh. Tuy nhiên, nếu bạn thực sự đam mê và kiên nhẫn, bạn vẫn có thể đạt được những thành quả đáng tự hào.
Trên con đường đó, việc liên tục học hỏi và phát triển bản thân sẽ là cách tốt nhất để vượt qua mọi thách thức. Không chỉ cần kỹ năng quản lý mà còn cần sự kiên nhẫn, khả năng thích ứng với thị trường và tinh thần phục vụ khách hàng.