Jim đã từng bị gắn mác là “lười biếng” từ khi còn nhỏ, và cái nhãn đó đã tác động sâu sắc đến cuộc đời của anh. Đây là câu chuyện của Jim, nhưng cũng có thể là câu chuyện của rất nhiều người trong chúng ta. Đặc biệt là khi bạn cảm thấy danh tính của mình chỉ bị gói gọn trong việc “chơi game”.
Hãy cùng tôi tìm hiểu xem việc gán mác “gamer” có thực sự phù hợp với bạn hay không, và cách bạn có thể tái định hình danh tính của mình để vươn lên thành một phiên bản tốt hơn của chính mình.
Cuộc Sống Tuổi Thơ Của Jim
Khi còn nhỏ, Jim luôn bị những người xung quanh, từ cha mẹ, thầy cô cho đến bạn bè, nhìn nhận là một đứa trẻ lười biếng. Họ thường miêu tả cậu bé này với những đặc điểm như:
- Thường xuyên đến muộn
- Không hoàn thành bài tập đúng hạn
- Không tập trung khi học trên lớp
Jim dần chấp nhận những đánh giá này. Cậu nghĩ: “Nếu ai cũng gọi mình như thế, chắc là đúng rồi.” Thế nhưng, sâu thẳm trong lòng, Jim vẫn cảm thấy mình vô dụng, chỉ vì không thể giỏi được một điều gì đó. Đó là khi cuộc sống của Jim rẽ sang một hướng khác, nhưng không phải là hướng tốt đẹp nhất.
Tìm Cảm Giác Ở Gaming
Không có khả năng nổi trội trong cuộc sống thực, Jim tìm đến gaming. Trong thế giới ảo, cậu tìm thấy niềm vui và sự phát triển mà ngoài đời không thể mang lại. Gaming giúp Jim phát triển thêm các kỹ năng và chiến lược mới. Điều này mang lại cho cậu cảm giác thành tựu và cải thiện bản thân, ít nhất là trong thế giới game.
Đặc biệt, gaming không chỉ đơn giản là chơi một mình. Đây còn là cơ hội để Jim tạo ra các kết nối xã hội, và nghe những tiếng hoan hô mỗi khi cậu chiến thắng trong các trận đấu. Đó là cảm xúc của sự công nhận, điều mà Jim hiếm khi có ngoài đời.
Mặc dù vậy, niềm vui này nhanh chóng biến thành một ảo ảnh. Gaming chỉ là một lớp mặt nạ tạm thời, che đậy những vấn đề to lớn hơn trong cuộc sống của Jim.
Khi Gaming Lấn Át Cuộc Sống Thực
Có một thực tế không thể chối bỏ, dù diễn ra rất chậm rãi: Khi Jim phát triển nhân vật trong game, cậu lại đang tụt lùi trong cuộc sống thực. Các vấn đề mà Jim phải đối mặt bao gồm:
- Khó khăn trong giao tiếp xã hội
- Sự lo âu và cảm giác cô đơn kéo dài
- Tình trạng thụ động và lười biếng chẳng hề giảm bớt
Dần dần, Jim nhận ra mình không thể mô tả bản thân ngoài đời thực bằng những từ nào khác ngoài “gamer”. Nhưng đó đâu phải là tất cả của Jim? Đâu phải là tất cả của bất kỳ ai?
Tầm Quan Trọng Của Danh Tính
Mỗi chúng ta đều có một danh tính riêng, cái mà giúp chúng ta định nghĩa bản thân. Chúng ta tự gọi mình là cá nhân, vì vậy việc có danh tính là điều hoàn toàn bình thường. Vấn đề nảy sinh khi ta không tự chủ động xây dựng danh tính, để rồi chấp nhận một bản thân “ảo” không phục vụ được lợi ích thật sự của chúng ta.
Việc không phát triển danh tính một cách ý thức có thể cực kỳ nguy hiểm. Nó giống như khi bạn cứ để người khác vẽ nên con đường cuộc đời của mình, thay vì bạn tự tay khắc họa nó. Jim đã chọn lấy danh tính “gamer”, chỉ vì đó là điều duy nhất cậu thấy mình làm tốt. Nhưng đó có phải là sự lựa chọn tốt nhất?
Lý Thuyết Về Danh Tính Xã Hội (Social Identity Theory)
Theo lý thuyết danh tính xã hội, quá trình nhận dạng bản thân là cách chúng ta tự phân loại mình như một phần của nhóm xã hội. Dù vậy, danh tính chân thực chỉ xuất hiện khi bạn thực sự tự xây dựng nó một cách có ý thức. Theo nhà tâm lý học James Marcia, chỉ khoảng một phần ba số người có năng lực xây dựng danh tính của mình, còn lại hai phần ba thường để xã hội áp đặt. Và đó cũng là lý do vì sao Jim lại nghĩ mình chỉ là một “gamer”.
Danh Tính Gắn Liền Với Việc Chơi Game
Tại sao mọi người lại gắn mình với danh tính game thủ như vậy? Game là một môi trường mà ở đó có vô số kỹ năng để học hỏi, những thế giới mới để khám phá, và một cộng đồng hỗ trợ và chia sẻ. Gaming tạo ra cảm giác thuộc về một nhóm, nơi mà Jim cảm thấy mình thực sự có giá trị.
Tuy nhiên, lịch sử của danh tính gamer cũng có những yếu tố tiêu cực. Trong thập niên 90 và nhiều năm sau đó, các chính trị gia lên án game vì bạo lực, cho rằng game là thứ hủy hoại xã hội. Tệ hơn nữa, xã hội thường gắn nhãn gamer là những kẻ lười biếng, không có mục tiêu và chỉ biết ngồi lì trong nhà.
Đối Mặt Với Sự Chỉ Trích
Việc là một gamer đôi khi gây ra phản ứng mạnh mẽ từ cộng đồng, đặc biệt khi những game thủ cảm thấy không gian và giá trị của mình bị đe dọa. Mỗi khi có ai đó nói về việc bỏ game, họ bị đánh giá rằng đang “tấn công” vào chính danh tính của những người xác định mình là gamer.
Vấn đề ở đây là, khi bạn đặt mình quá sâu vào danh tính game, bất kỳ sự chỉ trích nào về việc chơi game đều có thể bị hiểu nhầm là một đòn tấn công cá nhân. Điều này dẫn đến một vòng luẩn quẩn: Game thủ phòng thủ, tấn công lại những người không đồng tình, và rồi rơi vào một vòng tròn tiêu cực không hồi kết.
Xem Lại “Danh Tính Gamer”
Có một câu hỏi đau đáu mà tôi muốn đặt ra cho bạn: Danh tính game thủ có thực sự mang lại hạnh phúc và sự phát triển lâu dài? Có lẽ, việc chơi game từng là niềm vui, là điểm tựa, nhưng không có nghĩa việc tiếp tục giữ danh tính gamer sẽ giúp bạn phát triển theo cách tốt nhất.
Vậy làm sao để xem xét lại danh tính của mình? Bước đầu tiên là thừa nhận rằng danh tính gamer có lẽ đã không còn phục vụ bạn nữa, và đã đến lúc xây dựng một danh tính mới.
Hướng Đến Danh Tính Mới
Việc chuyển đổi sang một danh tính mới không hề dễ dàng, nhưng nó là điều thực sự cần thiết nếu bạn muốn cải thiện cuộc sống và cảm nhận bản thân. Bạn có thể thử:
- Thay đổi cách nhìn về bản thân: Đừng gọi mình là “gamer” nữa, thay vào đó, hãy xem mình là người thích chơi game thỉnh thoảng.
- Hình thành thói quen mới: Bắt đầu từ những bước nhỏ như tập thể dục vài lần mỗi tuần, hoặc tìm hiểu một kỹ năng mới mà bạn yêu thích.
- Chọn những danh tính tích cực hơn: Ví dụ, tại sao bạn không thử xác định mình là một người chăm chỉ? Những người chăm chỉ thường có mục tiêu, trách nhiệm, và sự nỗ lực để tạo ra giá trị cho thế giới.
Bắt đầu với từng bước nhỏ rồi dần dần hướng đến những mục tiêu lớn hơn. Hãy nhớ rằng: không ai trở thành một người hoàn toàn mới trong một sớm một chiều.
Hiểu Rằng Danh Tính Luôn Có Thể Thay Đổi
Danh tính không phải là thứ cố định. Ngay cả khi bạn đã xây dựng được một danh tính tích cực, điều quan trọng là bạn phải duy trì nỗ lực đó. Tạo dựng một danh tính mới cần thời gian và sự kiên trì, và việc quay trở lại thói quen cũ là điều dễ xảy ra nếu bạn không nỗ lực duy trì nó.
Đừng bao giờ quên rằng danh tính là sự lựa chọn. Bạn có quyền quyết định mình là ai và sẽ trở thành ai. Nếu bạn nhận ra danh tính gamer không còn đem lại lợi ích, thì đã đến lúc phải thay đổi. Những thay đổi lớn trong cách chúng ta xác định bản thân luôn khởi đầu bằng từng bước nhỏ.
Nếu bạn đã sẵn sàng từ bỏ danh tính gamer để hướng đến những mục tiêu và danh tính tích cực hơn, hãy bắt đầu với các bước đơn giản và rõ ràng. Việc thay đổi đòi hỏi sự cam kết liên tục và không ngừng cải thiện bản thân.
Sự thay đổi có thể bắt đầu ngay hôm nay. Bạn đã sẵn sàng chưa?