Trong suốt cuộc đời tôi, tôi nhận thấy rằng mỗi khi đặt bản thân vào tình trạng khó chịu, tôi lại thấy mình hạnh phúc hơn. Điều này trở nên rõ rệt hơn khi tôi bắt đầu năm đầu đại học, một giai đoạn mà tôi cố gắng hết sức để gây ấn tượng tốt với mọi người xung quanh. Thành phố mới, trường học mới, và mạng lưới bạn bè mới tạo ra áp lực để tôi phải thay đổi và cải thiện kỹ năng giao tiếp của mình.
Những bài học đó đã giúp tôi nhận ra sự kết nối giữa việc chấp nhận khó khăn với sự phát triển của bản thân và cảm giác hưng phấn. Bằng cách hiểu rõ hơn về cách vùng thoải mái (comfort zone) hoạt động, chúng ta có thể bắt đầu sống cuộc sống theo cách mà mình mong muốn, thay vì để vùng thoải mái kiểm soát. Vậy làm thế nào để điều chỉnh được vùng thoải mái của mình và tận dụng nó để đạt được hạnh phúc?
Khái Niệm Về Vùng Thoải Mái Là Gì?
Về cơ bản, mọi hoạt động mà bạn có thể thực hiện đều thuộc vào một trong hai loại: trong vùng thoải mái hoặc ngoài vùng thoải mái. Những thứ dễ thực hiện và không tốn nhiều công sức để làm thường thuộc về trong vùng thoải mái. Ví dụ như việc lái xe, với nhiều người, đó là hoạt động dễ dàng, gần như không cần suy nghĩ. Bạn chỉ việc làm mà không thấy bất kỳ rào cản nào.
Ngược lại, những hoạt động phức tạp và đòi hỏi nỗ lực lớn nằm ngoài vùng thoải mái. Lấy ví dụ như chạy bộ. Đây là một hoạt động tốn sức, có thể khiến bạn thở gấp và đổ mồ hôi. Nếu không vận động thường xuyên, bạn sẽ cảm thấy đau nhức sau đó. Vì vậy, não bộ của chúng ta đặt việc chạy bộ ra khỏi vùng thoải mái. Điều này tạo ra sự chống lại từ tinh thần mỗi khi chúng ta nghĩ đến việc thực hiện hoạt động này.
Mối Quan Hệ Giữa Khó Chịu Và Hạnh Phúc
Nghe có vẻ ngược đời, nhưng việc đối mặt với sự khó chịu lại có thể mang lại cảm giác thoải mái và hứng khởi. Khi ở đại học, tôi đã sống theo cách này, liên tục đẩy bản thân ra khỏi vùng thoải mái. Kết quả là tôi trở nên lạc quan, tỉnh táo, và thay đổi cách nhìn nhận về cuộc sống. Tôi nhớ những buổi sáng thức dậy tràn đầy năng lượng và sẵn sàng đương đầu với chính mình.
Mặc dù cảm giác “phê” ấy không kéo dài mãi mãi, nhưng tôi chưa bao giờ quên cảm giác tươi mới đó. Điều quan trọng là tầm nhìn về vùng thoải mái, và cách nó có thể ảnh hưởng trực tiếp đến cách chúng ta sống cuộc sống thường ngày.
Sức Cản Tinh Thần Hoạt Động Như Thế Nào?
Bất kỳ hoạt động nào bạn làm đều sẽ có một mức độ sức cản tinh thần nhất định, tùy thuộc vào việc nó thuộc vùng trong hay ngoài vùng thoải mái. Những thứ dễ dàng và quen thuộc, như lái xe, thường không tạo ra bất kỳ sức ép nào đối với bạn. Nhưng những việc khó hơn như chạy bộ thì khác – mỗi lần bắt đầu hoạt động này, bạn sẽ phải chiến đấu với sự chống lại này. Nhưng đây là một nghịch lý: nhiệm vụ khó chịu như chạy bộ thực sự rất tốt cho bạn, trong khi lái xe thì không đem lại nhiều thay đổi tích cực cho cuộc sống.
Vùng thoải mái, thực ra, không có khả năng xác định rõ ràng cái gì tốt hay xấu cho bạn. Nó chỉ muốn giữ bạn ở bên trong nó. Điều này thật lạ lẫm: thứ mà có vẻ ngoài vùng thoải mái không phải lúc nào cũng tốt cho bạn. Ngược lại, nhiều hoạt động trong vùng thoải mái lại vô nghĩa hoặc không cải thiện cuộc sống của bạn.
Sự Thu Hẹp Của Vùng Thoải Mái
Một điều đáng lo ngại về vùng thoải mái là nó không chỉ ngăn bạn làm những việc có ích, mà còn thu hẹp theo thời gian nếu bạn không cẩn thận. Khi dành quá nhiều thời gian vào những hoạt động không nỗ lực, vùng thoải mái của bạn sẽ dần dần thu hẹp lại và khiến cho những việc mà trước đây còn dễ làm cũng trở nên khó khăn hơn.
Tôi đã gặp tình huống này khi mải mê chơi trò chơi điện tử Halo 5. Những tuần lê thê chỉ chơi game và ăn uống thiếu lành mạnh khiến tôi cảm thấy rất khó khăn khi trở lại với thói quen đi gym, một điều trước đây không còn nằm quá xa vùng thoải mái của mình. Điều này thể hiện rõ rằng: nếu bạn không thường xuyên đẩy mình ra ngoài vùng thoải mái, nó sẽ càng thu hẹp và việc làm những thứ cần thiết để phát triển sẽ trở nên ngày càng khó khăn.
Cách Giữ Cho Vùng Thoải Mái Không Bị Thu Hẹp
Để tránh việc vùng thoải mái thu hẹp, bạn cần phải không ngừng thử thách bản thân với những hoạt động ngoài vùng thoải mái. Điều này không có nghĩa là bạn phải làm một điều khó chịu mỗi ngày, nhưng phải cẩn thận duy trì một mức độ khó chịu nhất định để ngăn sự thu hẹp này.
Chẳng hạn, bạn có thể thử những hoạt động mới, học một kỹ năng mới, hoặc đơn giản là thay đổi những thói quen nhỏ trong cuộc sống hàng ngày. Mọi việc, dù nhỏ đến mức nào, đều có thể giúp bạn lớn mạnh hơn.
Đưa Quyết Định Dựa Trên Giá Trị Cá Nhân
Làm sao để đưa ra được quyết định đúng đắn nếu vùng thoải mái không phải là kim chỉ nam hoàn hảo? Câu trả lời chính là: dựa trên giá trị. Bạn cần xác định những giá trị mà mình coi trọng, hình dung mình muốn trở thành một con người như thế nào, và rồi đưa ra quyết định dựa trên những giá trị cốt lõi ấy, thay vì cảm giác thoải mái hay không.
Mỗi khi bạn muốn làm điều gì đó mà bản thân do dự, hãy kiểm tra xem liệu nó có phù hợp với giá trị của mình không. Nếu có, đừng để cảm giác khó chịu ngăn cản bản thân.
Biến Sự Khó Chịu Thành Công Cụ Phát Triển Bản Thân
Thay vì sợ sệt mỗi khi đối diện với sự khó chịu, bạn có thể xem đó như một công cụ hữu ích để phát triển cá nhân. Bằng cách liên tục đối diện với những thử thách nhỏ, vùng thoải mái của bạn sẽ mở rộng và các hoạt động từng khó chịu sẽ dần trở nên dễ dàng hơn.
Thậm chí, sau một thời gian, cuộc sống mới, một thời gian trước đây còn làm bạn chùn bước, sẽ trở thành điều tự nhiên cho bạn.
Sự Nhận Thức Từ Năm Đầu Đại Học
Quay trở lại khoảnh khắc năm đầu đại học, tôi nhận ra rằng, điều khiến tôi hạnh phúc không chỉ đơn thuần là việc đối mặt với sự không thoải mái. Mấu chốt là tôi đã sống theo cách mà mình mong muốn, bất chấp sự khó chịu. Khi không còn để sự khó chịu ảnh hưởng đến quyết định của mình, tiềm năng của cuộc sống mở rộng trước mắt tôi.
Đó là sự tự do thật sự.
Kết Luận
Vùng thoải mái đóng một vai trò lớn trong cách chúng ta sống cuộc đời, nhưng nó lại rất kém trong việc chỉ dẫn chúng ta nên làm gì. Thay vì để nó kiểm soát, chúng ta phải nhận ra nó là công cụ và học cách nắm quyền điều khiển. Những giá trị cá nhân mới thực sự là điều mà ta phải dựa vào khi đưa ra quyết định, và từ đó, tạo ra một cuộc sống mà bản thân cảm thấy hạnh phúc, thoải mái.
Hãy thử thách bản thân, bước ra khỏi vùng thoải mái một chút mỗi ngày, và chứng kiến sự thay đổi trong cuộc sống của bạn.
