Chắc hẳn bạn đã từng trải qua cảm giác mệt mỏi khi cố gắng hoàn thành một công việc quan trọng. Không phải vì bạn không biết mình cần làm gì — thực tế, bạn biết rất rõ — mà bởi vì bạn không thể ép mình làm điều đó. Nghe quen thuộc chứ? Đây là một vấn đề chung mà mỗi chúng ta đều gặp phải hàng ngày.
Làm thế nào để vượt qua sự đối kháng này? Liệu có một chiến lược nào hoạt động mọi lúc? Chúng ta cùng nhau tìm hiểu nhé.
Vấn đề phổ biến: Biết việc cần làm nhưng không thể bắt đầu
Chúng ta đều có những việc mà mình cần phải làm—một báo cáo phải viết, một dự án phải hoàn thành hay thậm chí chỉ là việc làm thuế. Vấn đề duy nhất? Không phải là chúng ta không biết cần làm gì, mà là chúng ta không thể buộc mình bắt đầu.
Mỗi lần đối diện với công việc, cảm giác chống đối, trì hoãn trỗi dậy mạnh mẽ như một tảng đá chặn trước mặt. Và cảm giác này luôn đặc biệt mạnh mẽ mỗi khi chúng ta suy nghĩ về các nhiệm vụ có lợi cho mình.
Kháng cự mạnh mẽ khi đối diện với nhiệm vụ có lợi
Khó chịu là vậy, nhưng tại sao chúng ta lại dễ dàng trì hoãn những công việc quan trọng và có lợi hơn? Có lẽ bạn đã tự hỏi sao cuộc sống “có vẻ” không công bằng thế. Tại sao cứ phải là những việc có lợi thì lại khó thực hiện nhất? Hiển nhiên, nếu quá trình làm việc khó khăn trở nên thú vị hơn thì có lẽ mọi chuyện sẽ dễ dàng hơn, đúng không?
Hãy tưởng tượng xem, nếu như tự nhiên chúng ta yêu thích việc viết báo cáo, nộp thuế, hoặc thậm chí là làm những việc đòi hỏi sáng tạo thì mọi thứ sẽ thay đổi như thế nào?
Những mẹo thông thường thất bại
Khi chúng ta bế tắc, tự nhiên sẽ tìm đến những phương pháp cải thiện bản thân. Nào là “đặt hẹn giờ 5 phút” để cố bắt đầu công việc, hay “tập trung suy nghĩ tích cực,” nhưng rồi các chiến lược này thường nhanh chóng trở thành vô ích.
Những mẹo như vậy đôi khi hoạt động, nhưng một khi cảm giác chống đối trở nên quá mạnh, chúng ta cần giải pháp quyết liệt hơn. Đó là nơi mà chiến lược tôi sắp chia sẻ xuất hiện.
Chiến lược giải quyết tận gốc: Sự buồn chán
Điều mà không ai muốn thừa nhận là: điều khiến chúng ta không làm việc chính là sự buồn chán. Và cũng chính sự buồn chán sẽ là cách giải quyết cho vấn đề này. Ở đây ta không đang nói về mẹo nhỏ lẻ, mà là một sự thật nguyên tắc.
Khi đối diện với công việc, sự buồn chán khiến chúng ta tìm mọi cách tránh né. Thay vì làm điều cần làm, chúng ta lại tìm đến những thứ khác thú vị hơn như lướt Instagram, xem YouTube… Tôi chắc không phải lần nào bạn cũng dừng lại để xem xét vì lý do gì mà nhiệm vụ ấy lại trở nên quá nhàm chán.
Não bộ và giá trị giải trí tương đối
Một minh họa dễ hiểu về cách mà bộ não nhận thức giá trị giải trí qua sự tương phản. Ví dụ, khi bạn từ một ngày nắng chói chang bên ngoài bước vào phòng tối, ngay lập tức mọi thứ trong phòng cảm thấy tối hơn rất nhiều. Điều này không phải vì căn phòng ấy tối hơn bình thường, mà là vì não đang so sánh sự sáng chói bên ngoài với ánh sáng còn lại của căn phòng.
Tương tự, khi đã sử dụng nhiều thời gian vào những hoạt động giải trí như mạng xã hội, mọi nhiệm vụ quan trọng nhưng kém thú vị trông sẽ càng nhàm chán hơn.
Xử lý “lối thoái” là yếu tố quyết định
Vậy giải pháp là gì? Bạn phải đóng lại tất cả các lối thoát—các “cửa sau” dẫn đến sự trì hoãn. Những thứ phân tâm như điện thoại, trò chơi điện tử hay bất cứ thứ gì khác làm bạn lỡ bỏ qua nhiệm vụ chính cần làm đều phải biến mất.
Hãy tưởng tượng bạn ngồi trong một căn phòng trống, không có điện thoại, không có máy tính, không có thứ gì khác ngoài công việc. Điều xảy ra là bạn sẽ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc làm nhiệm vụ ấy. Khi không còn gì khác để làm, nhiệm vụ trước mắt bạn sẽ tự nhiên trở nên thú vị hơn, bởi vì nó là thứ duy nhất giúp não bộ đỡ buồn chán!
Khoa học về sự buồn chán: Nghiên cứu kỳ lạ năm 2014
Để củng cố lý luận này, tôi muốn nhắc đến một nghiên cứu được công bố vào năm 2014. Trong nghiên cứu này, các sinh viên được yêu cầu ngồi một mình mà không làm gì ngoài suy nghĩ. Họ có thêm một lựa chọn khác: nhấn nút để tự điện giật. Thật ngạc nhiên, 67% nam giới và 25% nữ giới trong nghiên cứu đã chọn tự giật điện thay vì đối diện với sự buồn chán.
Qua đó chúng ta thấy rằng sự buồn chán có thể dẫn đến những quyết định cực đoan, và chính từ đây chúng ta có thể xoay chuyển tình hình. Thay vì cho phép não bộ bị phân tâm bởi các yếu tố bên ngoài, hãy biến công việc của bạn thành giải pháp để não tránh sự buồn chán.
Tạo không gian sống không phân tâm
Tất nhiên, điều này không chỉ là vấn đề của một ngày hay một tuần. Để vượt qua trì hoãn, bạn cần cấu trúc lại cuộc sống của mình để hạn chế phân tâm càng nhiều càng tốt. Chính cách bạn đặt bản thân trong môi trường sẽ quyết định rất nhiều đến năng suất của bạn.
Hãy nhìn lại môi trường xung quanh. Có phải những thứ khiến bạn phân tâm hiện tại quá dễ dàng để tiếp cận? Nếu đúng vậy, thì việc đầu tiên bạn cần làm là tạo lập lại không gian sống để loại bỏ chúng hoàn toàn. Điều này bắt đầu từ những điều nhỏ nhất, ví dụ như việc giấu đi Games PC, hay không để điện thoại ở cạnh khi làm việc.
Đây có thể là một cách tuyệt vời để tự động hóa, giảm bớt những nguồn phân tâm hằng ngày và giúp bạn quay lại tập trung vào mục tiêu.
Sự hiệu quả nhanh chóng của việc loại bỏ phân tâm
Tin tốt là việc loại bỏ phân tâm thực sự mang lại kết quả ngay lập tức. Khi bộ não không còn lựa chọn, nó sẽ nhận nhiệm vụ duy nhất trong tầm tay và biến nó thành công việc “dễ chịu” hơn so với sự buồn chán hoàn toàn.
Đây là một chiến lược cực kỳ hiệu quả và đột phá trong việc giảm thiểu tình trạng trở nên kém năng suất, không hề cần thời gian dài hàng tháng trời để áp dụng.
Hãy thử tắt hết một số thứ phân tâm như điện thoại hay máy tính của bạn vào lần tới khi bắ́t đầu công việc, bạn sẽ thấy sự thay đổi to lớn!
Kinh nghiệm cá nhân
Tôi còn nhớ một trong những thời gian hiệu quả nhất trong cuộc đời mình là khi tôi sống trong một ngôi nhà nhỏ, chỉ có đúng 900 mét vuông và không có gì nhiều để làm ngoài việc chỉnh sửa video. Tôi không có ghế xoay, chỉ ngồi trên một cái rổ úp ngược, nhưng thật kỳ lạ là tôi lại trở nên sáng tạo và năng suất hơn bao giờ hết.
Lúc đó tôi còn sống cùng một người bạn tên Alex, nhưng do anh ấy rất ít khi có nhà, tôi thường đối mặt với sự cô đơn. Thời gian trống đó trở thành động lực thúc đẩy tôi làm việc nhiều hơn. Sự cô đơn làm tôi khao khát kết nối, làm tôi tìm đến cơ hội mới. Và hơn hết, sự buồn chán biến công việc chỉnh sửa video — vốn là một nhiệm vụ lặp lại — thành một thứ gì đó thực sự thú vị.
Tại sao môi trường quan trọng?
Kinh nghiệm trên chính là minh chứng sống cho việc môi trường ảnh hưởng rất lớn đến tâm lý làm việc của chúng ta. Nếu bạn có ít lựa chọn khác trong môi trường của mình, bạn sẽ dễ dàng tập trung hơn vào nhiệm vụ mình cần làm.
Loại bỏ những yếu tố gây sao lãng và bạn sẽ bất ngờ bởi năng suất mà bạn có thể đạt được.
Bí quyết tự động hóa công việc kinh doanh để tăng lớn năng suất của Ari Meisel là một tài liệu tham khảo tuyệt vời để cấu trúc lại công việc sao cho tất cả đều trở nên nhẹ nhàng và tối ưu.
Hướng dẫn từng bước để loại bỏ phân tâm
Vậy làm cách nào để bạn bắt đầu cấu trúc lại môi trường làm việc của mình? Dưới đây là một số bước cụ thể:
- Tắt tất cả các thiết bị điện tử không cần thiết: Điện thoại, TV, các ứng dụng mạng xã hội — tất cả phải tạm rời xa trong khi làm việc.
- Loại bỏ vật dụng thừa trong không gian làm việc: Tạo ra một nơi làm việc thật sự sạch sẽ, tối giản, không có cuộc gọi Facebook bất chợt làm phiền trong thời gian ngắn.
- Lên kế hoạch công việc hàng ngày: Chỉ làm một việc một lúc, không multitask, và bạn sẽ thấy việc hoàn thành nhiệm vụ nhanh hơn.
Thay thế phân tâm tiêu cực bằng sự tập trung tích cực
Khi chúng ta dần xác định yếu tố nào gây sự phân tâm, việc tiếp theo là loại bỏ các thói quen tiêu cực và thay thế chúng bằng những thói quen lành mạnh hơn. Có thể là một khung giờ bắt đầu làm việc không bị ảnh hưởng, hoặc ý thức về việc cần hoàn thành trước khi giải trí sẽ giúp bạn gặt hái thành công nhất định.
Sống một cuộc sống trọn vẹn và năng suất hơn
Bạn có nghĩ rằng bằng cách loại bỏ phân tâm bạn sẽ làm cho cuộc sống của mình nhàm chán hơn? Hãy nghĩ lại! Cuộc sống của bạn sẽ trở nên sinh động, thú vị và bổ ích hơn rất nhiều khi bạn thực sự tập trung vào những gì mình làm và trải nghiệm cảm giác hoàn thành.
Hơn nữa, cảm giác rằng mình đã kiểm soát hoàn toàn thời gian và công việc là một cảm giác vô cùng thoải mái; cuộc sống khi ấy mới thực sự đáng sống.
Kết luận
Giải pháp đơn giản nhất để vượt qua sự trì hoãn là tạo điều kiện để bạn không còn lựa chọn khác, ngoài việc phải làm điều mình cần làm. Giống như một căn phòng trống rỗng, nơi công việc của bạn là niềm giải trí duy nhất — và bạn sẽ thấy những gì trước đây khó chịu nhất đột nhiên trở nên dễ chấp nhận hơn nhiều.
Hãy bắt đầu ngay hôm nay bằng cách loại bỏ tất cả phân tâm ra khỏi môi trường làm việc của bạn. Bạn sẽ không chỉ tìm lại động lực mà còn tận hưởng quá trình làm việc một cách trọn vẹn.