Trong cuộc sống hiện đại, khả năng tập trung không chỉ là một kỹ năng cần thiết mà còn là một trong những yếu tố làm thay đổi cuộc sống lớn nhất. Nếu bạn đang cảm thấy cuộc sống của mình bị cuốn vào những cơn lốc phân tâm, thì bạn không cô đơn. Chỉ cần bạn hiểu được thật sự nguyên nhân và cách khắc phục, bạn sẽ dễ dàng cải thiện tình trạng này.
Dưới đây là những sai lầm mà tôi và có lẽ là rất nhiều người trong số các bạn cũng mắc phải khiến chúng ta luôn bị phân tâm và làm giảm hiệu quả công việc, học tập.
Lý Do Tại Sao Tập Trung Lại Quan Trọng
Tại sao tập trung lại là một kỹ năng “thần thánh” như vậy? Nếu thiếu đi khả năng tập trung, bất kể bạn đang theo đuổi mục tiêu gì – học tập, công việc, hay đơn giản chỉ muốn dành thời gian cho gia đình – đều trở nên vô cùng khó khăn. Khả năng tập trung cho phép bạn hoàn toàn hiện diện trong từng khoảnh khắc, giúp bạn tránh được những nhiệm vụ phụ và sáng tạo hơn trong công việc của mình.
Thế nhưng, ngày nay chúng ta thường bị “bủa vây” bởi rất nhiều sự phân tâm. Từ thông báo của mạng xã hội đến những tin nhắn, email, hay những công việc lặt vặt – tất cả đều đang tranh giành sự chú ý của chúng ta.
Sức Mạnh Của Tập Trung Đối Với Chất Lượng Cuộc Sống
Tôi đã có những giai đoạn trong đời mà khả năng tập trung của tôi rơi xuống cực điểm, điển hình là năm đầu tiên của trường y. Tôi cảm thấy vô cùng căng thẳng, thậm chí không đạt được kết quả tốt trong các kỳ thi. Tuy nhiên, khi nghiên cứu về cách cải thiện năng suất và tâm lý con người, tôi nhận ra rằng có rất nhiều kỹ thuật có thể áp dụng để rèn luyện sự tập trung. Và khi bạn cải thiện được khả năng tập trung, chất lượng cuộc sống cũng được nâng cao đáng kể.
Sai Lầm 1: Không Có Kế Hoạch
Một trong những điểm mấu chốt tôi học được từ cuốn sách Indistractable của Nir Eyal là sự khác biệt giữa “traction” và “distraction” (tạm dịch là “sự hướng dẫn” và “sự phân tâm”). Nếu bạn không có một kế hoạch rõ ràng cho công việc của mình, bạn sẽ rơi vào vòng xoáy của sự phân tâm và tiêu tốn thời gian một cách vô nghĩa. Khi không có mục tiêu rõ ràng, chúng ta thường dễ dàng bị mạng xã hội hoặc các hình thức giải trí khác chi phối.
Điều tồi tệ là, các nền tảng mạng xã hội như YouTube hay Facebook thường được thiết kế để “giam cầm” người dùng càng lâu càng tốt. Giải pháp là gì? Hãy lên kế hoạch ngay từ đầu! Điều đầu tiên bạn cần làm trong bất cứ công việc gì là tạo ra một mục tiêu cụ thể và lên lịch cho nó trong lịch làm việc của mình.
Tham khảo thêm bí quyết tạo kế hoạch thành công tại đây
Sai Lầm 2: Bỏ Qua Cảm Xúc Tiêu Cực
Nhiều lần tôi từng tự biện minh rằng “Mình chỉ là người dễ bị phân tâm” hoặc tự an ủi rằng đó là lỗi của xã hội hiện đại. Nhưng thật ra gốc rễ của việc mất tập trung nằm ở cảm xúc tiêu cực mà chúng ta không đối mặt. Những cảm xúc như lo âu, tự ti hay chán nản chính là những nguyên nhân chính khiến chúng ta phân tâm.
Rất nhiều người, đặc biệt là nam giới, gặp khó khăn trong việc nhận ra và kiểm soát cảm xúc, dẫn đến việc dễ dàng chuyển hướng khỏi nhiệm vụ cần làm. Hãy lắng nghe cơ thể và tâm trí bạn. Cảm giác lo lắng hay tự ti đang ngăn cản bạn không? Nếu có, hãy thử áp dụng phương pháp “Fast, Bad, Wrong” – chỉ cần tập trung làm nhanh, làm xấu, làm sai trước cũng được. Như vậy bạn sẽ vượt qua được rào cản “bắt buộc phải hoàn hảo” và tiến bộ từng bước một.
Sai Lầm 3: Đa Nhiệm
Theo nghiên cứu về “attention residue” của giáo sư Sophie Leroy tại Đại học Washington, khi chúng ta chuyển từ nhiệm vụ A sang nhiệm vụ B, sự chú ý không theo kịp mà còn sót lại phần nào ở nhiệm vụ trước đó. Điều này khiến hiệu suất công việc bị giảm sút nghiêm trọng.
Giải pháp đơn giản: thay vì làm nhiều việc cùng một lúc, hãy thực hiện từng nhiệm vụ một. Ví dụ khi bạn cần hoàn thành bài viết, hãy đảm bảo rằng bạn không bị phân tâm bởi cuộc gọi hay tin nhắn nào. Hạn chế tối đa việc chuyển đổi qua lại giữa các công việc khác nhau trong cùng một thời gian ngắn, bởi điều này chỉ khiến đầu óc bạn trở nên hỗn loạn và khó tập trung hơn.
Sai Lầm 4: Không Nghỉ Ngơi Đúng Cách
Một sai lầm phổ biến khác là làm việc liên tục mà không nghỉ ngơi. Khi nghiên cứu kỹ một công ty công nghệ đi đầu về năng suất lao động, tôi phát hiện ra rằng những nhân viên năng suất nhất thường làm việc tập trung trong 52 phút và sau đó nghỉ ngơi 17 phút. Đây là khoảng thời gian hợp lý để não bộ không bị mệt mỏi mà vẫn duy trì sự tập trung cao độ.
Bạn không cần ngồi làm việc liên tục suốt hàng giờ! Hãy thử áp dụng phương pháp 52/17, và nhớ rằng khoảng thời gian nghỉ ngơi phải thật sự là nghỉ ngơi chứ không phải là thời gian để lướt mạng hay tin nhắn. Nghỉ ngơi đúng cách sẽ giúp não bộ tái tạo năng lượng và tăng hiệu quả công việc.
Sai Lầm 5: Bỏ Qua Sức Khỏe Thể Chất
Cuối cùng, một vấn đề lớn mà nhiều người thường bỏ qua: đó chính là sức khỏe. Tập thể dục, ăn uống lành mạnh, và nhất là giấc ngủ đóng vai trò trực tiếp trong việc cải thiện khả năng tập trung. Nếu bạn không chú trọng đến giấc ngủ và dinh dưỡng, năng suất làm việc và sự tập trung của bạn sẽ bị suy giảm thảm hại.
Tôi luôn duy trì 4-5 buổi tập gym mỗi tuần vào buổi sáng, điều này giúp bản thân duy trì mức năng lượng cao trong cả ngày. Thói quen này không chỉ giúp cải thiện sự tập trung, mà còn giúp tôi quản lý tốt hơn những cảm xúc tiêu cực hay sự chán nản dễ kéo mình ra khỏi công việc. Nếu bạn chưa bắt đầu với việc chăm sóc sức khỏe thể chất, đã đến lúc hành động.
Cách Bạn Có Thể Bắt Đầu Hành Động Ngay Hôm Nay
Tất cả chúng ta đều có thể cải thiện sự tập trung bằng cách tránh những sai lầm đã nêu trên. Tôi đã rút ra nhiều bài học từ những trải nghiệm và nghiên cứu thực tế. Để thật sự hiệu quả, hãy bắt đầu với một việc nhỏ từ danh sách các giải pháp mà tôi đã chia sẻ. Việc lập kế hoạch rõ ràng và chăm sóc sức khỏe có thể là nơi mà bạn muốn bắt đầu.
Nếu bạn đã sẵn sàng để thử, hãy chia sẻ một điều hành động cụ thể mà bạn sẽ thực hiện ngay dưới phần bình luận. Tôi rất mong được biết suy nghĩ của các bạn và cùng nhau tạo ra sự thay đổi tích cực trong cuộc sống.